ในแง่บทละคร Hwang มีลูกเล่น จังหวะจะโคนที่ตัวแสดงหันมาเล่นกับคนดูดีนะ ทำให้เกิดความรู้สึกว่า ถึงแม้อ่านจบ รู้ความ รู้ปมหมดแล้ว เราก็ยังอยากดู และคงน่าดูมากกว่าน่าอ่าน ในแง่บท M. Butterfly เป็นละคร 3 องก์ เปิดฉากในคุกตอนพระเอก Rene Gallimard แก่แล้ว รำลึกรำพันถึงแม่นางบัตเตอร์ฟลาย Song Liling สาวนักแสดงอุปรากรชาวจีนที่เขาตกหลุมรักเมื่อเกือบสามสิบปีก่อน (และยังรักอยู่) หลังจากได้ยินเธอขับ Con onor muore chi non può serbar vita con onore. จากมาดามาบัตเตอร์ฟลายของจาโกโม ปุชชีนี ที่บ้านทูตเยอรมันในปักกิ่ง แล้วมโนเอาตัวเองไปซ้อนทับกับพิงเกอตัน ตัวละครจากมาดามบัตเตอร์ฟลาย และซ้อนทับ Song กับโจโจ้ซัง นำไปสู่สัมพันธ์สวาท ในองก์แรก Hwang ใช้การเปรียบเทียบตะวันออก-ตะวันตก ด้วยเพศหญิง-เพศชาย ผ่านบทพูดค่อนข้างแยบคายของ Song อันแสดงออกถึงภูมิปัญญา การศึกษา และความเป็นขบถสมัยใหม่ในกรอบและกรงอารยธรรมจีนสองพันปี Hwang วาดภาพออกมาดีด้วยบทพูดไม่เยิ่นเย้อจนน่าเบื่อ สามารถมองเป็นบทวิจารณ์ orientalism ที่เข้าท่าฮะ เราจะไม่พูดถึงประเด็นที่ทั้งคู่เป็นผู้หาข่าวให้กับประเทศของตน แล้วข้ามไปประเด็นเด็ดเลย (คงไม่ถือว่าสปอยล์เพราะคนส่วนใหญ่ที่อ่านหรือดู รู้ล่วงหน้าอยู่แล้วว่า Song เป็นผู้ชาย)
ใช่ฮะ Song Liling เป็นผู้ชายที่อยู่กินกับ Gallimard หลายปี พอจะเอากันแต่ละที Song จะปิดไฟแล้วเป็นฝ่ายกระทำการถูกกระทำ Gallimard จึงไม่เคยเห็น Song แก้ผ้าต่อหน้าจริง ๆ จัง ๆ สักครั้ง เขาเคยขอร้อง แต่ก็ถูก Song ปฏิเสธพร้อมเปลี่ยนเรื่องแล้วบอกว่าตัวเองตั้งท้อง ... ใช่ฮะ Gallimard ให้การต่อศาลว่าเขาไม่เคยรู้เลยว่า Song เป็นผู้ชาย และ Song ก็ให้การว่าเขาไม่รู้ว่า Gallimard รู้หรือไม่รู้ว่าเขาเป็นผู้ชายเพราะเขาไม่เคยสนใจถาม ในซีรีส์ Penny Dreadfull ซีซั่นสองตอนที่ Jonny Beauchamp เล่นเป็นแม่นางแอนเจลีกเปลื้องผ้าต่อหน้าโดเรียน เกรย์ (ตัวละครอมตะที่ฝากความอัปลักษณ์และชราไว้ในภาพวาดของออสคาร์ ไวลด์) สร้างความตกตะลึงแก่คนดูเพราะเห็นจู๋เต็ม ๆ ตาฉันใด องก์สุดท้ายที่ Song แก้ผ้าต่อหน้า Gallimard ก็สร้างความตื่นตะลึงไม่แพ้กัน ไม่ใช่เพราะเราไม่รู้ว่าเขาเป็นผู้ชาย แต่เพราะเราได้รู้ว่าว่า Gallimard รู้อยู่ลึก ๆ ว่า Song เป็นผู้ชายและเลือกที่จะปฏิเสธการมีตัวตนของความจริงดังกล่าว
GALLIMARD. I'm a man who loved a woman created by a man. Everything else --- simply falls short. (Pause.)
ประโยคเดียวทุบประเด็น gender stereotypes กระจุยd