เกือบสองปีที่แล้ว ผมได้เขียนเล่าประสบการณ์การอ่านหนังสือแปลเล่มหนึ่งลง facebook ว่า ... หยิบทอมมีน็อคเกอร์มาอ่านต่อ เจอประโยคแรก แอบสะดุดแฮะ "เพียงอยากได้ตะปูตัวเดียวอาณาจักรจึงล่มสลาย" ทำไมล่ะ ทำไมอยากได้ตะปูถึงทำให้อาณาจักรล่มสลาย เราเก็บความสงสัยอยู่แล้วอ่านต่อ พอไปถึงส่วนที่ 3 ของบทเดิม สะดุดประโยค "เพียงอยากได้รองเท้าข้างเดียว ... เพียงเพราะเลือกทางเดินเรือลำนั้นจึงปรากฏ" ทำให้เราพอเดาความหมายของข้อความที่สงสัยตอนแรกได้ และคิดว่าน่าจะมีอะไรผิดพลาด ลองเช็คต้นฉบับดู สองประโยคดังกล่าวคือ
For want of a nail the kingdom was lost ... กับ For want of a shoe, the kingdom was lost ... for the choice of a path, the ship was found.
แล้วตั้งคำถามว่าการแปล "for want of ..." ว่า "เพียงอยากได้ ..." ทำให้งงกันไหม
ปรากฎว่าคนที่เข้ามาแสดงความเห็นใน facebook ส่วนใหญ่ไม่งง และยืนยันว่าเป็นคำแปลที่ดีเยี่ยมแล้ว ให้ภาพที่ชัดเจน และอาจารย์ต้นก็มาพิมพ์โคลงต้นฉบับ
For want of a nail the shoe was lost, for want of a shoe the horse was lost, for want of a horse the knight was lost, for want of a knight the battle was lost, for want of a battle the kingdom was lost. So a kingdom was lost—all for want of a nail.
ซึ่งถ้าเราเอาคำแปลว่า "เพียงอยากได้ ..." หรือ "เพราะอยากได้ ..." มาแปลโคลงบทนี้ ความหมายที่ออกมาจะตลกมาก ลองแปลดูนะ เพียงอยากได้ตะปู จึงทำให้ไม่มีเกือกม้า (หรือทำให้เกือกม้าสูญหาย) เพียงอยากได้เกือกม้า จึงทำให้ม้าสูญหาย ... ตลกนะ
for want of something x แปลว่า เพราะขาดแคลน something จึง x
เพราะขาดตะปู จึงทำให้ไม่มีเกือกม้า (ไม่สามารถมีเกือกม้าที่ใช้งานได้) จากนั้น เพราะไม่มีเกือกม้า จึงทำให้ไม่มีม้าที่จะไปออกรบ จากนั้น เพราะขาดม้าที่จะออกรบ ทหารม้าก็ไม่มี จากนั้น พอไม่มีทหารม้า ก็แพ้สงคราม ทำให้สูญเสียอาณาจักรตามมา คำว่า want ในที่นี้หมายถึง lack ไม่ใช่ desire